Hollywood’da sessiz filmlerden renkli filmlere kadar uzanan kariyeri ile Dorothy Arzner, sinema tarihinin erken kadın yönetmenlerinden biri.
Ağustos 2018’de başladığım kadın sanatçılar serisi, şimdiye kadar birçok okuru farklı ülkeden kadın sanatçılarla tanıştırdı. Ancak okurlarımızdan sürekli kadın ressamlar üzerine yoğunlaştığım geri dönütleri aldığımda farklı sanat alanlarında çalışan kadınlara odaklanmam gerektiğine karar verdim.
Dorothy Arzner 3 Ocak 1897 (bazı kaynaklarda 1900 diye belirtiyor) yılında San Francisco, Kaliforniya’da doğdu. Arzner’in ebebeveynleri Los Angeles’da Charlie Chaplin ve Eric von Stroheim gibi sessiz sinema yıldızlarının uğradığı bir kafe işletiyordu. Arzner gençlik yıllarında bu kafede garsonluk yapması ile genç yaşta büyük sinema yıldızlarını görme fırsatı buldu. 1915’te liseden mezun olduktan sonra Güney Kaliforniya Üniversitesine (USC) tıp okumaya gitti ancak 1917’de I. Dünya Savaşına giren Amerika’nın şartları yüzünden Arzner savaş döneminde ambulans şöforlüğü yapmak zorunda kaldı.
1920’lerin başında ambulansta çalıştıktan sonra kısa bir dönem gazetecilik yaptı, tanıştığı William C. de Mille (yönetmen Cecik B. deMille’in kardeşi) sayesinde film stüdyolarına girme imkanı buldu ve sinema endüstrisinde çalışmaya karar verdi.
1920’lerde, Arzner sinemadaki ilk senaryo yazarlığı işerini yaparken, sessiz sinema endüstrisinde çalışan kadınların çoğu kamera arkasında değildi ve senaryo yazma işi veriliyordu. Lois Weber ve Frances Marion yanında Dorothy Arzner Hollywood’daki ilk senarist kadınlardan biri oldu. 1920’ler içerisinde Paramount stüdyosu ve James Cruze gibi dönemin ünlü yönetmenleri ile Arzner editör ve senarist olarak çalıştı.
Arzner editörlük ve senaristlikteki başarısına rağmen yönetmen koltuğuna oturmakta kararlıydı ve yönetmenliğe yükselmek için Paramount stüdyosunu ikna etmeye çalışıyordu. Paramount Arzner’i kaybetmek istemiyordu, böylece Arzner’in ilk uzun metraj filmi “Fashions For Women” Paramount stüdyosunun filmi oldu. 1928’de tarihe Paramount stüdyosunun ilk sesli filmi olan “Manhattan Cocktail”i çeken kadın yönetmen olarak geçti. 1929’da Paramount’un yıldız aktrisi Clara Bow’un oynadığı “The Wild Party” filminin yönetmeni olarak medyada tanınmaya başladı.
1929 Büyük Buhran ve Amerika’daki ekonomik çöküş nedeniyle Paramount çalışanların maaşlarını düşürdüğünde Arzner stüdyodan ayrılıp bağımsız olarak MGM, RKO ve farklı stüdyolarda çalışmaya başladı. 1933’te başrolünde Katherine Hepburn’ün olduğu “Christopher Strong” filmini yönetti ve 1930’larda çektiği birçok filminde güçlü kadın başroller rol aldı. 1933’te Amerika Yönetim Kurulu Guild kuruldu ve katılan ilk kadın yönetmen Arzner olmuştur.
1943’e kadar Hollywood’da “Craig’s Wife”, “Dance, Girl, Dance”, “The Bride Wore Red” filmlerini yönettikten sonra bir daha uzun metraj filmleri yönetmedi. 1950’lerde kısa televizyon bölümleri ve reklamlarda çalışmasına rağmen sonra sinemaya dönmedi.
1960’lardan 1979’a kadar UCLA’da film teorisi ve yönetmenlik üzerine dersler verdi. İlk öğrencilerincen biri olan Francis Ford Coppola film okulundan sonra “Godfather” üçlemesini çekerek ünlendi. Aynı dönemde 1960’larda feminist haraketinin sinemaya feminist film teorisi ile girişi ile Arzner’in filmleri hakkında makaleler ve eleştiriler arttı.
